پژوهش با هدف شناسایی و مقایسه عوامل مؤثر در ازدواجهای پایدار رضایتمند با عمری بیش از 20 سال و عوامل مؤثر در طلاق زوجین انجام گرفت. با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری نمونهگیریها ادامه یافت و دادههای دو گروه مبتنی بر روش نظریه زمینهای، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج دو گروه نشانگر این است که سفری به سوی بالندگی یا ازهمپاشی ازدواج مقوله مرکزی الگوی یافتههای پژوهش است. مقوله شکلگیری مناسب ازدواج جزء شرایط علی برای ازدواج پایدار رضایتمند است، عوامل درون شخصی (نگرشهای مؤثر و ویژگیهای شخصیتی مناسب)، بین شخصی (منظومه زناشویی و والدینی و چند نسلی کارآمد) و فرا شخصی (مالی و کاری) ازجمله عوامل مداخلهای (میانجی) مؤثر در ازدواج پایدار است. پیامد نهایی، رضایتمندی (از خود، همسر، فرزندان) و پایداری ازدواج بود. همچنین نتایج ازدواجهای در حال جدایی حکایت دارد که مقوله شکلگیری نامناسب ازدواج جزء شرایط علی ازهم پاشیدن ازدواج است و عوامل درون شخصی (نگرشهای ناکارآمد، ویژگیهای شخصیتی نامناسب)، بین شخصی (منظومه زناشویی و والدینی و چند نسلی ناکارآمد) و فرا شخصی (مالی و کاری) ازجمله عوامل مداخلهای (میانجی) مؤثر در ازدواجهای در حال جدایی است. شرایط زمینهای در زوجین متقاضی طلاق شامل رواج طلاق در خانواده اصلی، سابقه اعتیاد و دوستی با افراد با ازدواجهای ناموفق بود.